Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), hiperaktivitenin yaygın belirtileri olan dikkatsizlik ve dürtüsellik ile tanımlanan bir bozukluktur. Erken çocukluk döneminde kendini göstermeye başlayan bu belirtilerin etkileri yaşam boyunca sürer.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu hastaların erişkin dönemde de psikolojik ve sosyal alanlar ile eğitim/meslek alanlarında sorunlar yaşamalarına neden olur. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, hastaların biliş, algı ve dikkat kapasitelerindeki bozukluklar nedeniyle davranışsal, sosyal ve psikolojik alanlarda sorunlar yaşamalarıyla kendini gösterebilir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nun üç farklı şekilde kendini gösterdiğini artık biliniyor.
Bunlar;
- Dikkat eksikliği
- Hiperaktivite
- Her ikisi birden
Dikkat eksikliği
- Detaylara dikkat etmez, sürekli hata yapar,
- Dikkatini korumada sıkıntı yaşar,
- Dinlemez görünür,
- Verilen komutları izlemede güçlük çeker,
- Organizasyon sorunu yaşar,
- Yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz,
- Eşyalarını kaybeder,
- Dikkati kolayca dağılır,
- Günlük işlerini unutur.
Hiparaktif-dürtüsel
- Durduğu yerde duramaz; elleri, ayakları kıpır kıpırdır,
- Uzun süre oturmada sıkıntı yaşar,
- Çocukken koşar ya da tırmanır, yetişkinken yerinde duramaz,
- Sessizce bir şeyle meşgul olmada sıkıntı yaşar,
- Motor takılmış gibi veya düz duvara turmanırcasına hareketlidir
- Çok konuşur,
- Karşıdaki kişi sorusunu bitirmeden cevabı yapıştırır,
- Bekleme gerektiren ya da sırayla yapılan işlerde sıkıntı yaşar,
- Başkalarının sözünü keser
Birleşik dikkat eksikliği & hiperaktif-dürtüsel
- Yukarıda her iki gruptaki bulgulara bir arada rastlanabilir.
DEHB farklı yaş dönemlerinde farklı görünüm sergiler. En sık görülen belirtileri şu şekilde özetleyebiliriz:
Bebeklik dönemi: Az ve düzensiz uyku , yeme problemleri, aşırı bağımlılık
Erken çocukluk: Aşırı hareketlilik , olaylara ve durumlara düşünmeden dalma, korku hissetmeme, bir obje dışındakine dikkat edememe
Okul öncesi dönem: Dikkati toplama güçlüğü, söz dinlememe, akranları ile iletişim ve oyun kurmada güçlük çekme, oyun oynarken başına buyruk davranma, amaca yönelik davranım azlığı, disipline yönelik olumsuz tavırlar sergileme
İlkokul: Dikkat toplama güçlüğü, dürtüsel ve saldırgan davranışlar sergileme, yaşıtları ile ilişkide güçlükler, öğrenme güçlükleri, düşük kendilik algısı
Ergenlik: Zayıf sosyal ilişkiler, antisosyal ve saldırgan davranışlar, yaşıtları ile ilişkilerde güçlük çekme, okul başarısızlığı, düşük kendilik algısı
Yetişkinlik: Akademik-kariyer başarısızlığı, iş ve evlilik yaşantısında sorunlar, alkol ve psikoaktif madde kullanımı, toplumsal kurallara uymakta zorluk
Her ne yaşta olursa olsun, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların ve yetişkinlerin doğru tanı alması ve uygun biçimde tedavi edilmesi ile daha mutlu , başarılı ve uyumlu bir yaşam sürdürmeleri mümkün olabilmektedir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu hastaların erişkin dönemde de psikolojik ve sosyal alanlar ile eğitim/meslek alanlarında sorunlar yaşamalarına neden olur. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, hastaların biliş, algı ve dikkat kapasitelerindeki bozukluklar nedeniyle davranışsal, sosyal ve psikolojik alanlarda sorunlar yaşamalarıyla kendini gösterebilir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nun üç farklı şekilde kendini gösterdiğini artık biliniyor.
Bunlar;
- Dikkat eksikliği
- Hiperaktivite
- Her ikisi birden
Dikkat eksikliği
- Detaylara dikkat etmez, sürekli hata yapar,
- Dikkatini korumada sıkıntı yaşar,
- Dinlemez görünür,
- Verilen komutları izlemede güçlük çeker,
- Organizasyon sorunu yaşar,
- Yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz,
- Eşyalarını kaybeder,
- Dikkati kolayca dağılır,
- Günlük işlerini unutur.
Hiparaktif-dürtüsel
- Durduğu yerde duramaz; elleri, ayakları kıpır kıpırdır,
- Uzun süre oturmada sıkıntı yaşar,
- Çocukken koşar ya da tırmanır, yetişkinken yerinde duramaz,
- Sessizce bir şeyle meşgul olmada sıkıntı yaşar,
- Motor takılmış gibi veya düz duvara turmanırcasına hareketlidir
- Çok konuşur,
- Karşıdaki kişi sorusunu bitirmeden cevabı yapıştırır,
- Bekleme gerektiren ya da sırayla yapılan işlerde sıkıntı yaşar,
- Başkalarının sözünü keser
Birleşik dikkat eksikliği & hiperaktif-dürtüsel
- Yukarıda her iki gruptaki bulgulara bir arada rastlanabilir.
DEHB farklı yaş dönemlerinde farklı görünüm sergiler. En sık görülen belirtileri şu şekilde özetleyebiliriz:
Bebeklik dönemi: Az ve düzensiz uyku , yeme problemleri, aşırı bağımlılık
Erken çocukluk: Aşırı hareketlilik , olaylara ve durumlara düşünmeden dalma, korku hissetmeme, bir obje dışındakine dikkat edememe
Okul öncesi dönem: Dikkati toplama güçlüğü, söz dinlememe, akranları ile iletişim ve oyun kurmada güçlük çekme, oyun oynarken başına buyruk davranma, amaca yönelik davranım azlığı, disipline yönelik olumsuz tavırlar sergileme
İlkokul: Dikkat toplama güçlüğü, dürtüsel ve saldırgan davranışlar sergileme, yaşıtları ile ilişkide güçlükler, öğrenme güçlükleri, düşük kendilik algısı
Ergenlik: Zayıf sosyal ilişkiler, antisosyal ve saldırgan davranışlar, yaşıtları ile ilişkilerde güçlük çekme, okul başarısızlığı, düşük kendilik algısı
Yetişkinlik: Akademik-kariyer başarısızlığı, iş ve evlilik yaşantısında sorunlar, alkol ve psikoaktif madde kullanımı, toplumsal kurallara uymakta zorluk
Her ne yaşta olursa olsun, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların ve yetişkinlerin doğru tanı alması ve uygun biçimde tedavi edilmesi ile daha mutlu , başarılı ve uyumlu bir yaşam sürdürmeleri mümkün olabilmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder